HATHA YOGA is wat wij beoefenen bij Yoga Georges Lannoy.
Deze vorm van yoga is gericht op de beheersing van het lichaam. Die wordt bereikt door ervaringen te belichamen op een zintuiglijk niveau en door een bewuste ademhaling. Het is een manier die gebruikmaakt van fysieke houdingen, ademhaling en ontspanningstechnieken en het is in het Westen de bekendste vorm van yoga. Deze technieken komen ten goede aan de spieren en botten en aan het zenuwstelsel, de klieren en de vitale organen. Het heeft tot doel de gezondheid te bevorderen door de energiereserves aan te spreken.
De term ‘hatha’ is een samengesteld woord: ‘ha’ betekent ‘zon en ‘tha’ betekent ‘maan’, met de implicatie van het samenkomen of in balans brengen van dualiteit, die zich op vele manieren manifesteert: man en vrouw, dag en nacht, licht en donker, stabiel en mobiel, heet en koud, yin en yang – of ieder ander tegengesteld, paar in balans.
De toepassing van dit concept betekent dat beide zijden van het lichaam in een staat van dynamische balans worden gebracht, dat er een balans is tussen stabiliteit en mobiliteit. Dit kan worden bereikt door ontwikkeling van zowel kracht als flexibiliteit aan beide zijden en in het lichaam om efficiënter en evenwichtiger te functioneren. Tegelijkertijd is hatha yoga erop gericht de linker- en rechterhersenhelft in balans te brengen om de samenwerking tussen logische, mathematische en de creatieve, intuïtieve kant te stimuleren.
Hatha betekent Zon (Ha) en Maan (Tha). Althans, dat dachten we altijd. Maar nu beschrijft Yogi Ram in zijn nieuwe boek Hatha yoga for teachers and practicioners dat dit een misverstand is. ‘Hatha betekent koppig of krachtig. Als je je met volle overtuiging wijdt aan je practice, ontstaat er een vorm van daadkracht waardoor je beter in staat bent om emoties als angst, woede en verdriet het hoofd te bieden.’
Hoe het misverstand de wereld in kwam? In het befaamde handboek Hatha Yoga Pradipika vertelt Swami Svatmarama hoe de fysieke beoefening van yoga de energie in je lichaam kan beïnvloeden. Met name de twee energiekanalen die langs je ruggengraat lopen – Ida, het maankanaal en Pingala, het zonnekanaal – hebben invloed. Hatha yoga zorgt voor balans tussen die twee krachten (maan-zon,vrouw-man, yin-yang), maar dat is slechts een van de vele effecten…
‘Pranayama’, de beheersing van de adem
In onze lessen is het volgen en beheersen van de adem van zeer groot belang. Daarom integreren we verschillende ademoefeningen tussen de klassieke asana’s. Telkens opnieuw komen we terug bij een diepe inademing en een totale uitademing. Op die manier brengen we prana (= levenskracht) binnen in ons lichaam en verspreiden dat tot in de kleinste hoekjes…
Ademoefeningen worden in de yoga algemeen gezien als discipline van ‘pranayama’. Het woord bestaat uit twee delen: de naam voor de levensenergie prana en ‘ayama’, wat zoveel betekent als ‘vrije stroom’. Pranayama is de bewuste beheersing van de adem, die uiteindelijk moet leiden tot een vrije ademstroom.
Het oefenen van pranayama voorziet het lichaam van veel levenskracht, je kalmeert de geest en bevrijdt de ziel, zoals ook de uitdrukking ‘bevrijd ademhalen’ duidelijk maakt. De grote yogileraren bewaakten de beheersing van de adem als geheime kennis en vertelden hun leerlingen pas na twintig jaar asana’s oefenen het geheim van pranayama, omdat door de volledige beheersing van de adem de kundalini heel snel kan opstijgen.
PRANA
Bij de beoefening van yoga staat de beweging van de prana, de levenskracht of vitale energie, centraal. Prana is deel van de materie maar is zelf niet stoffelijk. Het zit in de lucht, maar het is geen zuurstof. Het is een subtiele vorm van energie die in lucht, voedsel, water en zonlicht zit en die leven geeft aan alle vormen van materie. Door asana’s en pranayama te beoefenen zal het lichaam meer prana opnemen en vasthouden, iets wat een grote kracht en vitaliteit geeft.
Alle levende wezens worden omgeven door een zee van fijnstoffelijke energie.
Die energie staat iedereen ter beschikking en kan bewust intensiever worden gebruikt.
Prana is de oneindige, zich alomtegenwoordig manifesterende energie van het universum.
Uit prana ontwikkelt zich alles wat wij kracht noemen. (Krishnamacharya)
HET ENERGIESYSTEEM
De yogi’s vinden dat de mens naast zijn fysieke lichaam, nog 4 andere heeft die het eerste (fysieke) omgeven. Van deze fijnstoffelijke lichamen bezit elk zijn eigen basistrillingsfrequentie.
1. Het etherische lichaam
2. Het emotionele of astrale lichaam
3. Het mentale lichaam
4. Het spirituele of causale lichaam
Het etherische lichaam bezit ongeveer dezelfde omvang en vorm als het fysieke lichaam. Het is er een blauwdruk van; de drager van de vormende krachten van het fysieke lichaam, ook van de prana en alle lichamelijke ervaringen.
Het etherische lichaam trekt via de zonnevlechtchakra levensenergie uit de zon aan en via de basischakra levensenergie uit de aarde. Het slaat deze energieën op en leidt ze langs de chakra’s (energiewieltjes) en nadi’s (energiekanalen) in een ononderbroken levensstroom naar het fysieke lichaam. Beide energievormen zorgen voor een levendig evenwicht in de lichaamscellen. Wanneer de ‘honger naar energie’ van het organisme gestild is, wordt het teveel aan energie in het etherische lichaam via de chakra’s en de poriën naar buiten toe ‘weg gestraald’. De energie komt in rechte energiestralen (tot 5cm lang!) uit de poriën naar buiten en vormt zo de etherische aura; het eerste deelgebied van de totale aura. Deze stralen liggen als een beschermende mantel rond het fysieke lichaam. Ze verhinderen ziektekiemen en schadelijke stoffen om het lichaam binnen te dringen. Deze natuurlijke bescherming maakt het fundamenteel onmogelijk dat iemand ziek wordt door uitwendige oorzaken. De reden voor een ziekte is altijd in de mens zelf te vinden. Negatieve gedachten en emoties, maar ook een levenswijze die niet met de natuurlijke behoeften van het lichaam harmonieert, kunnen de etherische levenskracht uitputten, waardoor de natuurlijke energie-uitstraling aan intensiteit inboet. Zo ontstaan er zwakke plekken in de aura: gaten of breuken in de aura laten negatieve vibraties en ziektebacteriën binnendringen in het lichaam. Bovendien kan de levensenergie door deze wonden op fijnstoffelijk vlak ‘wegsijpelen’.
Het emotionele lichaam (of astrale lichaam) is de drager van onze gevoelens, emoties en karaktereigenschappen. Het neemt ongeveer dezelfde ruimte in als het fysieke lichaam. Hoe verder iemand ontwikkeld is op gebied van gevoelens, neigingen en karaktereigenschappen, hoe helderder en duidelijker zijn emotionele lichaam zich aftekent. Elke gemoedsstemming wordt via het emotionele lichaam in de aura uitgestraald en dit gebeurt voornamelijk langs de chakra’s. De uitstraling van dit lichaam heeft een ovale vorm en kan zich tot meerdere meters rondom de persoon uitstrekken. Het emotionele lichaam is voortdurend in beweging want elk tijdelijk gevoel, iedere emotionele prikkeling wordt erin weerspiegeld. Dit geeft een kleurig spel van steeds wisselende nuances weer. Angst, woede, terneergeslagenheid en zorgelijkheid doen donkere nevelvlekken in de aura ontstaan. Hoe meer iemand zich openstelt voor liefde, overgave en vreugde, hoe helderder en transparanter de kleuren van de emotionele aura stralen. Aangezien alle onverwerkte en bewuste emoties in dit lichaam opgeslagen zijn en hun trillingen uitsturen, sturen ze onbewust boodschappen uit naar de buitenwereld. Zo trekken ze gelijke energievibraties uit de omgeving aan en verbinden zich ermee. Dat betekent dat we dikwijls geconfronteerd worden met mensen en omstandigheden die precies dat weerspiegelen, dat we onbewust willen vermijden en kwijtraken of waarvoor we bang zijn.
Onze gedachten, ideeën, zowel rationele als intuïtieve inzichten worden door het mentale lichaam gedragen. Zijn trilling is hoger dan die van het etherische en emotionele lichaam en zijn structuur is minder dicht. Het is ovaal en kan bij een hoge ontwikkeling nog meters verder uitstrekken dan het emotioneel gebied. Hoe levendiger de gedachten en hoe dieper de geestelijke inzichten van iemand zijn, des te helderder en intenser de kleuren van zijn mentale lichaam stralen. Het mentale lichaam bevat hogere en lagere frequenties. De lagere octaven drukken zich meestal uit in lineair denken die berusten op waarnemingen van het fysieke vlak. Deze info gaat via het etherisch lichaam naar het emotionele, waar de informatie vaak gekleurd wordt door bepaalde gevoelens. Wanneer het mentale lichaam bereikt wordt dan zijn er al vervormingen gebeurd van het oorspronkelijk karakter en kunnen er terugkerende denkpatronen ontstaan. De eigenlijke functie van het mentale lichaam is het opnemen van universele waarheden (via het spirituele lichaam) en ze te integreren in het rationele verstand, dat ze op concrete situaties afstemt. Dit leidt tot een oplossing van problemen; en dat op een harmonieuze manier en in overeenstemming met de universele wetmatigheden.
Het spirituele lichaam (=causale lichaam) bezit van alle energielichamen de hoogste trillingsfrequentie. Iemand die spiritueel volkomen ontwaakt is, kan een spirituele uitstraling hebben van wel duizend meter ver, waarbij de oorspronkelijke ovale vorm plaats maakt voor een gelijkmatige cirkel. In de nabijheid van bijvoorbeeld een verlichte meester kun je merken dat de atmosfeer plots verandert: er is een ervaring van licht, volheid en liefde. Het spirituele lichaam en zijn aura stralen in zeer zachte kleuren met een diepe lichtintensiteit. Op het spirituele vlak van het bestaan stroomt onophoudelijk de hoogste en stralendste energie het spirituele lichaam binnen. Aangezien deze energie in steeds lagere frequenties omgezet wordt, stroomt ze ook door het mentale en het emotionele lichaam en door het etherische lijf. Ze verhoogt de vibraties van het lichaam, zodat het op elk van zijn werkingsgebieden de hoogste uitdrukkingsvorm kan vinden. Het hangt van de ontwikkeling van de chakra’s af, in hoeverre we deze energie bewust kunnen waarnemen, opnemen en benutten. Via het spirituele lichaam ervaren we de innerlijke eenheid met al het leven. Het verbindt ons met het zuivere, goddelijke Zijn, de alomtegenwoordige oergrond, waaruit alle manifestaties in de schepping voortgekomen zijn en blijven voortkomen. Het spirituele lichaam is dat goddelijke deel in ons dat onsterfelijk is en heel de evolutie door voort bestaat. Enkel via het spirituele lichaam is het mogelijk de bron en het doel van ons bestaan in te zien en de eigenlijke zin van ons leven te begrijpen. We worden gedragen door het hoogste aspect in ons zelf: wijsheid, kracht, gelukzaligheid en alles omvattende liefde.
Oefening: het energieveld voelen.
Ga rechtop staan en sluit uw ogen. Voel een ogenblik de aarde
onder uw voetzolen en de hemel boven uw hoofd. Voel het ritme
van uw ademhaling. Wrijf nu de handpalmen tegen elkaar. Houd
daarna de handpalmen naar elkaar gericht voor uw lichaam.
Met gesloten ogen zult u een onzichtbaar energieveld waarnemen
tussen uw handen.
Na een tijdje te hebben gevoeld, probeert u de handen dichter bij
elkaar te brengen en het veld tussen de handpalmen voorzichtig in
elkaar te duwen. Het voelt aan als een dot watten of een zachte
bal. Breng de handen nu langzaam eerst iets dichter naar en dan
weer wat verder uit elkaar en registreer het energieveld tussen
de handpalmen. Spreid tenslotte uw armen en handen wijd uit en
voel uw aura, de grote, beschermende dot watten rond uw lichaam.
ENERGIESTROMEN EN ENERGIEKANALEN
De traditionele beoefening van Hatha yoga probeert fijnstoffelijke energiestromen in het lichaam te activeren, te harmoniseren en te verenigen. Volgens het gedachtegoed van yoga staat achter het fysieke concept van energieoverdracht een systeem van fijnstoffelijk energietransport. Onzichtbare energiebanen die beginnen aan de onderkant van de wervelkolom of bij de neuswortel, zijn verantwoordelijk voor de verdeling van de fijnstoffelijke kracht in het lichaam en vormen de basis van alle leven. Deze onzichtbare energiekanalen in het lichaam worden in het Sanskriet ‘nadi’s’ genoemd, wat zoveel betekent als ‘rivier’, ‘buis’ of ‘stengel’. We leren in onze yogalessen 3 van de belangrijkste nadi’s kennen. Ze heten ‘pingala’, ‘ida’ en ‘sushumna’.
Wanneer voldoende fijnstoffelijke energie zich verspreidt doorheen deze kanalen, kan de yogi de hogere kennis bereiken met behulp van zijn lichaam.
Ida en Pingala dalen spiraalvormig af langs de wervelkolom, beginnend bij de neuswortel. Pingala is de drager van de verwarmende mannelijke zonne-energie ‘ha’, de positieve pool. Ida transporteert op haar beurt de vrouwelijke verkoelende maanernergie ‘tha’, die de aanvullende negatieve pool in het lichaam vertegenwoordigt.
Sushumna is het belangrijkste kanaal in de wervelkolom, dat opklimt vanaf de stuit en dat de energiestromen Ida en Pingala verenigt. Als uit beide polen gelijkmatig en onafgebroken actieve en regeneratieve energieën samenstromen, is de verbinding tussen lichaam, geest en ziel volmaakt en een versmelting met de kosmos is mogelijk. Dit alles, volgens de heilige schriften.
In onze yogalessen leren we de pranayama-oefening ‘Nadi Sodana’ aan, waarin we de energiekanalen zuiveren en activeren.
Naast de harmonische vereniging van de mannelijke en vrouwelijke energie ontstaat een nog onbekende en onbeschrijfelijke kracht in het lichaam.
Die wordt in de yogaleer ‘Kundalinie’ genoemd, wat zoveel betekent als ‘slang’.
Slangen, vooral cobra’s, zijn in India het symbool van opstijgende, naar de hemel reikende krachten. Ze belichamen moed en verlichting. Als yogi proberen we de slangenkracht in ons binnenste op te wekken.
Stel de kosmische kundalinie-energie voor als een opgerold slangenkluwen, dat door de vereniging van ida en pingala via sushumna in het lichaam opstijgt. Als dat gebeurt worden alle nadi’s en energiecentra geopend en zuivere universele kracht kan doordringen in iedere cel en in de geest. Zo wordt de vereniging met de kosmische schepping voltrokken en het gewenste yogadoel van verlichting bereikt.
DE CHAKRA’S OF ENERGIECENTRA
Er zijn verbindingspunten tussen de energiezee van prana die ons omgeeft, en ons fysieke lichaam. Deze punten werken als aggregaten en worden chakra’s genoemd.
‘Chakra’ betekent zoveel als ‘wiel’ of ‘werveling’ en omschrijft een woordveld dat beweging, aantrekkingskracht en uitwisseling uitdrukt. Men verstaat onder ‘chakra’s’ energie – of krachtcentra. Het zijn geen fysieke maar fijnstoffelijke organen en daarom niet zichtbaar, maar bij gevoelige personen, wel voelbaar.
Chakra’s hebben de taak om fijnstoffelijke energie in het lichaam te transporteren. De chakra’s transformeren de hoogfrequente energie van het universum naar het materiële vlak.
In onze yogasessies versterken we en harmoniseren we deze krachtcentra want als die ongehinderd functioneren is dat gunstig voor de lichamelijke, geestelijke en psychische gezondheid.
Volgens de oude Indiase geschriften zijn er 7 hoofdchakra’s, die in fijnstoffelijke omhulsels langs de wervelkolom liggen en via energiekanalen, zoals ida en pingala, met elkaar verbonden zijn. Wij bestuderen deze 7, maar daarnaast zijn er nog veel meer chakra’s… in totaal 88 000!
In tweedimensionale afbeeldingen worden de energiecentra vaak voorgesteld als bloemkelken, die eruit zien als de lotusbloem. We kunnen het ons ook voorstellen als draaiende trechters die zich naar het lichaam toe verjongen in hun functie als energietransformatoren.
Chakra’s bewegen voortdurend als huppelende, ritmisch roterende wieltjes. Afhankelijk van ligging en toestand verschillen chakra’s in grootte, vorm en doorsnede. Wanneer we de voorstelling van de chakra’s zien als lotusbloemen, verschillen ze in kleur en aantal bloemblaadjes.
Chakra’s zijn filigraan gebouwde structuren zonder materiële kenmerken. Ze zijn als een zuchtje wind op een tere bloem, dat alleen door de lichte beweging van de bloem zichtbaar wordt of als spinnenwebben op planten, die alleen door de ochtenddauw contouren krijgen.
Chakra’s zijn plaatsen waar de ziel en het lichaam elkaar ontmoeten… (Sathya Sai Baba)
De zeven hoofdchakra’s
1. Wortelchakra = Muladhara: kracht opnemen van de aarde.
Het eerste chakra is verbonden met het stuitbeen en zit aan het eind van de wervelkolom tussen de anus en de genitaliën. De trechter van dit chakra schiet als een wortel naar de aarde en creëert van daaruit prana. De Muladhara neemt de levenskracht van oermoeder aarde op in het lichaam. Het element AARDE, vurig rood licht , is toebedeeld aan het wortelchakra. Zo staat het eerste chakra voor lijfsbehoud, oervertrouwen, verbondenheid met de natuur en doorzettingsvermogen. Het is de wortel van het leven. Het wortelchakra is onze onderste energiebasis en als die zwak is, kunnen ook de daarboven liggende chakra’s niet optimaal functioneren.1.
2. Sacraalchakra = Svadhisthana: de heilige plaats.
Het sacraalchacra draait in het bekken, vlak boven het schaambeen aan de voorkant en het heiligbeen aan de achterkant. Daar ligt bij ieder mens, man of vrouw, de vrouwelijke energie van de Godin Shakti, die de krachtige kleur oranje kreeg toebedeeld. Die scheppende kracht staat voor vitaliteit en gezondheid en draagt het fysieke bewustzijn, het lichaamsgevoel in zich. De Svadhisthana herbergt genezende energie, want hier vinden voedende, maar ook reinigende en ontgiftende processen in het lichaam plaats via darmen en blaas. Deze tweede chakra krijgt het element WATER(zuiverend).
3. Solarplexuschakra = Manipura: de zon van het leven.
Het derde chakra wordt solarplexus of zonnevlechtchakra genoemd, hoewel het iets boven de navel ligt. Dit chakra vertegenwoordigt het element VUUR, dat overeenkomt met de zon. In het lichaam staat het voor het ‘vuur’ van de spijsvertering. Intuïtie, de eigen wil en het zelfbewustzijn worden via de Manipura geuit. De Manipura is de goudgele heldere edelsteen in het samenleven met andere mensen.
4. Hartchakra = Anahata: de kracht van de liefde.
Het hartchakra is het middelpunt van het chakrasysteem en bevindt zich aan de onderkant van het borstbeen (vooraan) en vlak onder de schouderbladen (achteraan). Yogi’s noemen dit vierde chakra de anahata, met als taak de harmonische vereniging door liefde.
De liefde die je voelt voor de natuur, voor anderen en voor jezelf, is een zaak van het hart. Hier bestaat geen egoïsme, omdat er iets geluidloos aanwezig is, dat zonder wil en inspanning via het element LUCHT wil uitstromen. De zuiverheid van de gevoelens ligt in het hart en wordt gesymboliseerd door de pastelkleuren lichtgroen en roze. In het hartchakra liggen tolerantie, medeleven en vergeving, maar ook pijnlijke en diepe gevoelens van verdriet. Dit chakra laat je gevoelens vrij stromen, zonder dat ze gecontroleerd worden door verstand of wil. De anahata is eveneens verantwoordelijk voor artistieke expressie en creatief bezig zijn.
6. Voorhoofdchakra = Ajna: het derde oog.
Aan het eind van de neuswortel tussen de wenkbrauwen en het midden van het voorhoofd bevindt zich het voorhoofdchakra. Het wordt benoemd als het derde oog omdat het de mens toegang kan verschaffen tot het zuivere, ware zien. Het voorhoofdchakra is een gevoelig punt, dat men met de vinger kan voelen. Ajna betekent letterlijk rangschikking, ordening of toestemming. Hier voltrekt zich de bewuste waarneming van het zijn, maar ook de bereidheid tot het ontvangen van goddelijke kennis en kracht.
Deze wijsheid krijgt de kleur donkerblauw en indigo . Hier ontwikkelt zich de intuïtie, vooral via meditatie.
7. Kruinchakra = Sahasrara: de spirituele kennis.
Het kruinchakra opent zich als tegenpool van het wortelchakra in de richting van de hemel en vertegenwoordigt de verbondenheid met de kosmos. Het is de poort naar de spirituele wereld, naar het zuivere witte licht. Het wordt voorgesteld als de duizendbladige lotus.
Met de voltooiing van het opstijgen van de kundalinie wordt door sahasrara de overwinning bereikt, die alle verlangens tot rust laat komen. De zoekende bereikt de toestand van samadhi, de vurig verlangde verlichting. Iedere zoektocht en alle vragen van het zijn vinden in het kruinchakra hun einde. Het lichaam is doordrongen van zuivere prana en niet meer gebonden aan grofstoffelijke elementen.
Als in het lichaam, dat bestaat uit aarde, water, vuur, wind en ether, op vijfvoudige wijze de kentekenen van yoga zijn binnengetreden, dan wordt de mens, die een lichaam van yogavuur verkregen heeft, niet gekweld door ziekte, leeftijd noch dood. (Upanishads)
PATANJALI
Lang geleden, voor het begin van onze jaartelling, leefde een oude Indiase yogameester. Zijn naam was Patanjali. Hij moet een heel ontwikkeld man geweest zijn want hij heeft opgeschreven in het Sanskriet, wat al jaren mondeling doorgegeven werd. Hij schreef de Yoga Sutra’s, nog steeds de basis van onze huidige yogaleer. Zijn tekst is niet religieus, in de zin van op God gericht, maar ook niet strikt atheïstisch. Hij heeft het over de Isvara: een goddelijk principe dat alles in het universum met elkaar verbindt en zorgt dat op elke actie een reactie komt.
Patanjali schreef zijn leer op in een 200 regels tellend meesterwerk: de Yoga Sutra’s. Ze raakten wijd en zijd bekend als een soort cursus verlichting; een spiritueel systeem met 8 onderdelen. Maar feitelijk zijn het geen leefregels die de Indiase Yogi 2000 jaar geleden optekende. Het is eerder een soort inzicht dat vanzelf in je opdaagt als je ver genoeg gevorderd bent in je spirituele ontwikkeling.
Wat Patanjali eeuwen geleden geschreven heeft, is nu voor ons, yogi’s, nog steeds een leidraad. We noemen het: het 8-voudige pad of het 8-ledige systeem. De verschillende spirituele stappen dus, in het leven van een yoga-beoefenaar.
HET 8-VOUDIGE PAD
- De YAMA’S: die vertellen ons in 5 principes hoe ons te gedragen in de omgang met anderen.
– Ahimsa: geweldloosheid tegenover al wat leeft.
– Satya: eerlijkheid – niet liegen.
– Ashteya: niets stelen van een ander.
– Brahmacharya: kuisheid – seksuele energie als spirituele groei.
– Aparigraha: niet begeren – onthechting van het materiële. - De NIYAMA’S: vertellen ons hoe we ons het best gedragen naar onszelf toe.
Persoonlijke discipline, dus!
– Saucha: zuiverheid naar lichaam, ziel en geest.
– Santosha: tevredenheid over wie je bent, wat je hebt…
– Tapas: vurige inzet en discipline.
– Svadhyaya: zelfreflectie en zelfonderzoek – studie.
– Ishvara Pranidhana: overgave aan het hogere. - ASANA: het soepel maken van het lichaam door de fysieke oefeningen. De zachte houdingen dus, die spieren opbouwen en gewrichten soepel houden.
- PRANAYAMA: het leren beheersen van de ademhaling, zodat je je bewustzijnstoestand (je hersengolven) kunt beïnvloeden. Ook dit pad beoefenen we in elke yogales.
- PRATYAHARA: het voortdurend terugtrekken van de zintuigen, zodat je niet met je aandacht gefixeerd bent op de buitenwereld. Het is een afsluiten van de buitenwereld.
- DHARANA: dit is het oefenen van geestelijke concentratie door bijvoorbeeld te mediteren op een voorwerp of een kaars. Focus leggen!
- DHYANA: meditatie zonder voorwerp, zodat je met je aandacht voorbij de voortdurend kwebbelende gedachten in je hoofd, terechtkomt in de serene kalmte diep in jezelf.
- SAMADHI: het doel van elke yogi! Hier leert de yoga-beoefenaar volledig opgaan in het goddelijk bewustzijn, met volmaakte helderheid en een bevrijde ziel. En vanuit die heldere bron ontstaat het inzicht en komt verlichting.
Stap voor stap, met volharding en liefdevol streven, kun je het yogapad al wandelend leren kennen. Door yoga wordt het lichaam soepel en worden de spieren opgebouwd, de geest krijgt heldere gedachten, de ziel tevredenheid en waarachtigheid. Samadhi (of verlichting) is een prachtig doel van yoga, maar het zijn de kleine dagelijkse inzichten die ons yogapad vormen. Begin met het zoeken van kleine inzichten en ga jouw individuele pad van de yoga.
En onze voeding dan ?
‘Je bent wat je eet’ is een eeuwenoude wijsheid. Mensen zeggen ook nog: ‘we delven ons graf met vork en mes’.
Net zoals yoga uit het Oosten komt, bestaat er een oosterse voedingsleer, AYURVEDA genaamd. Ayurveda betekent ‘leer van het leven’ en brengt je lichaam terug in balans door te eten volgens je lichaamstype.
Deze manier van eten schenkt je meer en een betere energie, maakt je vrij van gezondheidsproblemen en herleidt je gewicht tot een gezonde en natuurlijke basis.
Fruit en rauwe groenten zijn gezond… maar niet voor iedereen in gelijke mate! Anderen voelen zich dan weer kiplekker bij sla en bladgroenten. Wat voor de één perfect is, kan voor de ander problemen veroorzaken.
Eerst wat achtergrondinformatie: Ayurveda wordt als 5000 jaar oud systeem wel omschreven als ‘moeder der geneeswijzen’. Je kunt Ayurveda echter ook zien als ‘kunst van het leven’ omdat het een complete benadering is voor het verzorgen van lichaam en geest. Het is een universeel systeem dat in het westen steeds populairder wordt. Binnen de Ayurveda gaat men er van uit dat je als mens van nature gezond en gelukkig bent. Invloeden uit je omgeving en je leefwijze kunnen je echter uit balans brengen. Ziekte en ontevredenheid liggen dan op de loer.
Om terug te keren naar je natuurlijke staat, kijkt de Ayurveda eerst naar wat voor body/mind type je bent én hoe deze verschillende dosha’s (Kapha, Pitta, Vata) in jouw lichaam en geest verdeeld zijn. Voor iedere dosha gelden andere adviezen op het gebied van lifestyle, voeding, beweging en ontspanning. Wanneer je verder leest zul je jezelf waarschijnlijk herkennen in één of twee types. De meeste mensen zijn namelijk een combinatie van twee dosha’s.
Doe de test:
BODY/MIND TYPE 1: KAPHA
Kapha’s zijn zorgzaam, invoelend, tevreden, liefdevol en vol vertrouwen en geduld. Deze dosha is goed geaard, nuchter en heeft vaak een voorliefde voor luxe en comfort. Kapha’s bieden hun vriendinnen een oprecht luisterend oor en staan altijd voor iedereen klaar. Ook in materiële zin zijn ze vrijgevend. Stressbestendig is een andere belangrijke eigenschap van dit body/mind type. Kapha vrouwen hebben een zachte gladde huid, ronde vrouwelijke vormen en zijn vaak goed bedeeld. Als je tot dit type behoort ben je gemaakt om kinderen op de wereld te zetten.
Gezondheid
Een sterk gestel is typerend voor dit dosha-type net als een goed uithoudingsvermogen, maar dit betekent niet dat Kapha’s onkwetsbaar zijn. Overgewicht is vaak een probleem voor de Kapha-constitutie, want door een trage stofwisseling vliegen de kilo’s bij een verkeerd eetpatroon er zo aan. Als je een Kapha-constitutie hebt, dan worden de voedingstoffen uit jouw maaltijden goed door je lichaam opgenomen en kun je daardoor zelfs volstaan met slechts twee maaltijden per dag. Lichte, droge en verwarmende voeding is het beste. Denk aan toast, granen (geen tarwe) en bonen, gedroogd fruit als rozijnen en vijgen, geitenmelk en geitenkaas. Geen vette zuivel, noten, chocolade, koek en gebak, ook al zijn Kapha’s hier doorgaans gek op. Groenten als asperges, broccoli en witlof zijn goed en deze moeten het liefst gestoomd worden of bereid worden in zonnebloemolie. Om ’s ochtends op gang te komen, is een kop koffie een prima idee. De smaken scherp, bitter en wrang zijn balancerend voor Kapha. Kapha-kwalen zijn onder andere verkoudheid, bronchitis, een hoog cholesterol en een vette huid.
Valkuilen
Als Kapha heb je de neiging om dingen bij het oude te houden, dat is immers bekend en vertrouwd en daar hecht dit type veel waarde aan. Loslaten is niet de sterkste eigenschap van Kapha. Herken je jezelf in dit type probeer dan toch eens wat vaker je routines te doorbreken en gooi het over een andere boeg. Nieuwe prikkels opzoeken en uitdagingen aangaan houden het leven immers spannend!
BODY/MIND TYPE 2: PITTA
Pitta’s zijn intens, gedreven, gepassioneerd, charmant, ze verlangen naar succes en hebben meestal geen gebrek aan zelfvertrouwen. Door hun moedige en besluitvaardige karakter gaan ze recht op hun doel af zonder zich door allerlei hersenspinsels te laten afremmen. En komt dit type obstakels tegen op haar pad dan ruimt ze die meteen uit de weg. Vaak hebben Pitta’s een goed analytisch verstand en een hoge intelligentie waardoor ze dol zijn op uitdagingen. In hun werk zijn ze meestal heel succesvol. Pitta’s hebben een goed geproportioneerde bouw en een opvallend sterke spijsvertering.
Gezondheid
Door de goede spijsvertering van de Pitta heeft dit type meestal een prima gezondheid en veel energie. De Pitta is gek op eten en kan honger hebben als een beer, maar komt voor haar veertigste verjaardag niet snel aan. Dit vurige type moet ondanks haar sterke spijsvertering wel op haar voeding letten. Vooral scherp, vet en gekruid eten, knoflook en ui werken als olie op het vuur en dan kan bij Pitta letterlijk en figuurlijk de vlam in de pan slaan, zowel lichamelijk als mentaal met prikkelbaarheid, boosheid tot agressie aan toe. Een verkoelend voedingspatroon brengt dit body/mind type meer in balans. Denk aan veel groene en bittere bladgroenten zoals andijvie, spinazie, spruitjes en witlof en zoete vruchten, koude gerechten en drankjes. Liever geen rood vlees en alcohol met mate. De smaken zoet, bitter en wrang zijn goed voor Pitta. Typische Pitta kwalen zijn ontstekingen, verhoging, acne, brandend maagzuur en op mentaal vlak kunnen ze letterlijk opgebrand in de ziektewet belanden als gevolg van een burn-out.
Valkuilen
Af en toe een tandje minder kan echt geen kwaad voor deze dosha. De sterke persoonlijkheid van de Pitta kan, zeker als ze uit balans is, behoorlijk zaalvullend zijn. De getalenteerde Pitta kan zo overtuigd zijn van haar wereldbeeld dat ze niet door heeft dat anderen toch echt heel anders tegen de wereld aankijken. Ben jij een Pitta? Geef dan ook anderen de ruimte die ze verdienen anders heb je straks niemand meer om je succes mee te delen.
BODY/MIND TYPE 3: VATA
Vata’s zijn beweeglijk, snel, enthousiast en idealistisch. Een Vata kan zowel uitgesproken introvert als extravert zijn. Vata’s houden van verandering en wisselen makkelijk van gedachten, kunnen snel iets in zich opnemen, maar vergeten doen ze het ook zo weer. Onder druk ervaart het Vata-type snel stress of angstgevoelens. Het zijn vaak creatieve en enthousiaste geesten die houden van reizen, praten, lachen en filosoferen. Het humeur van een Vata is net zo veranderlijk als het weer. Vata’s hebben een elegante lichte bouw, zijn vaak lang of juist aan de kleine kant, hebben vaak een droge huid en zijn eerder te licht dan te zwaar.
Gezondheid
Vata is het meest gevoelig van alle dosha’s, zowel lichamelijk als geestelijk. De prinses op de erwt is een spreekwoordelijk voorbeeld van een Vata-type! Aan het eind van de dag is deze dosha vaak uitgeput. Goed voor jezelf zorgen is voor dit body/mind-type daarom extra belangrijk. Geen maaltijden overslaan, zoveel mogelijk regelmaat inbouwen, en op vaste tijden, het liefst rond tien uur naar bed, is het allerbeste voor deze constitutie. Goed eten voor een Vata is bij voorkeur warm, vochtig en rijk aan natuurlijke oliën. Denk aan wat zwaardere voedzame etenswaren als kaas, boter, yoghurt op kamertemperatuur, voedzame soepen, zoete en zachte vruchten. Koude dranken zijn taboe! De smaken zoet, zuur en zout helpen Vata om meer geaard te zijn. Kwalen waar het Vata-type aan kan lijden zijn slapeloosheid, constipatie, een droge huid, angststoornissen, stress, verslavingen en artritis.
Valkuilen
Teveel en te gehaast dingen willen doen, onderweg even vlug wat eten zonder rustig te gaan zitten, op onregelmatige tijden werken, slapen en ontspannen, het is typisch Vata! Maar de adviezen van je (groot)moeder over Rust, Ritme en Reinheid zijn voor dit type uitgevonden en brengen je als opgejaagde Vata meer in contact met jezelf.
Yogabeoefening en de Ayurveda-levensstijl gaan perfect samen. Om Ayurveda in de praktijk om te zetten, vind je heel wat interessante naslagwerken, kookboeken en info in de literatuur.
Na deze eerste kennismaking, zal je zoektocht in deze materie een stuk eenvoudiger zijn! En geef toe: voor meer energie, wat gewichtsafname en een gezonder gevoel… daar doe je het toch voor?